Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Definicja i terminy

W dniu 13 października 2019 r., na mocy ustawy z dnia 1 marca 2018 r.
o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu wprowadzono w Polsce centralny rejestr beneficjentów rzeczywistych – system teleinformatyczny, który gromadzi oraz przetwarza dane beneficjentów rzeczywistych spółek.

Spółki, które zostały wpisane do KRS przed dniem uruchomienia rejestru na dokonanie zgłoszenia będą miały 6 miesięcy, tj. do 13 kwietnia 2020 roku. W przypadku nowych spółek informacje powinny zostać przekazane nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu do KRS, natomiast zmiany przekazanych informacji – w terminie 7 dni od ich zmiany. 

Zgodnie z zamierzeniami rejestr będzie jawny a wszelkie informacje w nim zawarte będą udostępniane nieodpłatnie za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. 

Ustawa definiuje beneficjenta rzeczywistego jako osobę fizyczną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna.

Kto jest beneficjentem rzeczywistym?

W przypadku klienta będącego osobą prawną inną niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego za beneficjenta rzeczywistego należy uznać:

• osobę fizyczną będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym  spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r.
  o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351), lub
• osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki
  w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

W kwestii klienta będącego trustem, za beneficjenta rzeczywistego uważa się:

– założyciela,

– powiernika,

– nadzorcę, jeżeli został ustanowiony,

– beneficjenta,

– inną osobę sprawującą kontrolę nad trustem.

W odniesieniu do klienta będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taki klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym.

Do spółek, których dane beneficjentów rzeczywistych gromadzone są w rejestrze ustawa zalicza:

• spółki jawne,
• komandytowe,
• komandytowo-akcyjne,
• z ograniczoną odpowiedzialnością;
• proste spółki akcyjne (od 1 marca 2020 r.)
• akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
  o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623).

Zgłoszenia do Rejestru oraz jego aktualizacji nie może dokonać pełnomocnik, zobowiązana do tych czynności jest osoba uprawniona do reprezentacji spółki. Zgłoszenie składane jest
w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP i zawierającego oświadczenie osoby dokonującej zgłoszenia do Rejestru o prawdziwości zgłaszanych informacji.

Odpowiedzialność za dane w rejestrze

W myśl art. 68. ustawy domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe. Osoba dokonująca zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do Rejestru nieprawdziwych danych,
a także niezgłoszeniem w ustawowym terminie danych i zmian danych objętych wpisem do Rejestru, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą osoba dokonująca zgłoszenia informacji
o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji nie ponosi odpowiedzialności.

Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego w wyznaczonym terminie niesie za sobą ryzyko nałożenia kary pieniężnej do wysokości 1 000 000 zł.