Jak założyć spółkę w Szwajcarii i rozliczyć ją pod względem podatkowym?

Rodzaje spółek

Przepisy szwajcarskiego Prawa Zobowiązań (Obligationenrecht) przewidują dwa rodzaje spółek –  nieposiadające osobowości prawnej, w których co do zasady odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą całym swoim majątkiem wspólnicy, oraz posiadające osobowość prawną spółki kapitałowe, których odpowiedzialność za zobowiązania ograniczona jest, co do zasady, do wysokości majątku spółki. Spółkami osobowymi zgodnie z przepisami szwajcarskiego Prawa Zobowiązań są:

1. prosta spółka (einfache Gesellschaft) – związek prawny dwóch lub więcej osób fizycznych nakierowany na osiągnięcie celu (niekoniecznie gospodarczego) wspólnymi siłami i środkami;
2. spółka kolektywna (Kollektivgesellschaft) – spółka powoływana przez dwie lub więcej osób fizycznych do wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej;
3. spółka komandytowa (Kommanditgesellschaft) – spółka powoływana w celach gospodarczych przez dwie lub więcej osób, w której przynajmniej jeden wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem za jej zobowiązania, natomiast pozostali do wysokości wniesionego kapitału – sumy komandytowej.

W odniesieniu do spółek osobowych należy zwrócić uwagę na istotną różnicę w porównaniu z prawem polskim. Wspólnikami spółki komandytowej odpowiadającymi całym majątkiem mogą być wyłącznie osoby fizyczne – wspomniana regulacja wyklucza zatem popularny w Polsce model spółki komandytowej, w którym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Formą mieszaną z elementami charakterystycznymi zarówno dla spółek osobowych, jak i kapitałowych jest szwajcarski model spółki komandytowo-akcyjnej (Kommanditaktiengesellschaft). W takiej spółce zgodnie z przepisami Prawa Zobowiązań  kapitał spółki podzielony jest na akcje, natomiast przynajmniej jeden ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem.

Spółkami kapitałowymi, których prowadzenie przewiduje prawo szwajcarskie są spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung, GmbH) oraz spółka akcyjna (Aktiengesellschaft, AG).

1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, GmbH – kapitał zakładowy takiej spółki musi wynosić przynajmniej 20 000 CHF, przy czym minimalna wartość jednego udziału to 100 CHF. Istotnym ograniczeniem jest konieczność reprezentowania takiej spółki przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Szwajcarii zarządzającą przedsiębiorstwem lub przez dyrektora uprawnionego do reprezentacji spółki.
2. Spółka akcyjna, AG – minimalny kapitał zakładowy takiej spółki to 100 000 CHF, a minimalna wartość jednej akcji – 0,01 CHF. Spółka musi być reprezentowana przynajmniej przez jedną osobę, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Szwajcarii – może być to członek zarządu lub dyrektor uprawniony do reprezentacji spółki.

Rejestracja obu wymienionych rodzajów spółek następuje poprzez ich wpisanie do rejestru handlowego prowadzonego przez kanton, w którym spółka ma swoją siedzibę. Do rejestracji wymagane jest złożenie następujących dokumentów w oryginale lub w formie uwierzytelnionej kopii:

• urzędowego potwierdzenia aktu założycielskiego oraz statut spółki;
• potwierdzenia przez bank wpłaty i wysokości kapitału zakładowego;
• akceptacji domicylu (stosowania prawa szwajcarskiego), w przypadku, gdy założona spółka nie posiada lokali przedsiębiorstwa na terenie Szwajcarii.

Urząd rejestrujący może zażądać tłumaczenia dokumentów na język urzędowy kantonu, w którym dokonywana jest rejestracja, jeśli jest to wymagane do ich sprawdzenia lub wglądu przez osoby trzecie.

Ponadto przepisy prawa szwajcarskiego wymagają dodatkowych dokumentów m.in. dotyczących powołania osób prowadzących sprawy spółki lub osób powołanych do jej reprezentacji. Zakres niezbędnych dokumentów różni się ponadto w zależności od tego, czy dokonywany jest wpis spółki akcyjnej (AG), czy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH). Szczegółowy ich wykaz zawiera rozporządzenie dotyczące Rejestru Handlowego (Handelsregisterverordnung).

Urzędy rejestru handlowego wymagać mogą również dodatkowych dokumentów, którymi w przypadku spółki akcyjnej są przykładowo: potwierdzenie dotyczące wybrania zarządu spółki oraz dokumenty dotyczące wyboru podmiotu kontrolnego (audytorskiego).

Urzędowe koszty rejestracji zależne są m.in. od wysokości kapitału zakładowego – do wysokości 200 000 CHF opłata podstawowa za rejestrację wynosi 420 CHF. Nie stanowi ona jednak całości kosztów mogących powstać przy procedurze rejestracji – jako przykładowe opłaty, poza kosztami czynności notariusza, prawnika lub doradcy podatkowego, można wskazać dodatkową urzędową opłatę za informacje prawne oraz sprawdzenie poprawności składanych dokumentów kształtującą się w przedziale pomiędzy 100 CHF a 250 CHF za godzinę pracy.

Warto również wspomnieć, że polski przedsiębiorca zdecydować się może na rejestrację w Szwajcarii oddziału swojego przedsiębiorstwa (Zweigniederlassung) – wówczas stosunki wewnątrz spółki podlegać będą, co do zasady, prawu polskiemu, a jedynie działalność prowadzona na terenie Szwajcarii – regulacjom tamtejszego ustawodawcy.

Do zarejestrowania pierwszego oddziału spółki z siedzibą za granicą szwajcarskie prawo wymaga wpisania do rejestru handlowego kantonu, w którym oddział ma siedzibę, a w ramach rejestracji –  przedłożenia następujących dokumentów:

• uwierzytelnionego aktualnego wyciągu z właściwego miejscowo rejestru handlowego (w przypadku Polski będzie to wyciąg z KRS);
• uwierzytelnionego egzemplarza umowy spółki lub statutu;
• protokołu lub wyciągu z protokołu organu spółki, w którym dokonuje ona ustanowienia oddziału;
• protokołu lub wyciągu z protokołu, w którym dokonuje się powołania osób uprawnionych do reprezentacji oddziału;
• akceptacji domicylu prawnego (stosowania prawa szwajcarskiego) w miejscu siedziby oddziału lub potwierdzenia, że spółka posiada lokal przedsiębiorstwa w miejscu rejestracji.

Powyższe dokumenty muszą być uwierzytelnione, opatrzone apostille. Podobnie jak w przypadku rejestracji spółek urząd rejestrujący może zażądać tłumaczenia dokumentów na język urzędowy kantonu, w którym dokonywana jest rejestracja, jeśli jest to wymagane do ich sprawdzenia lub wglądu przez osoby trzecie.

Oddział zagraniczny musi być reprezentowany przynajmniej przez jedną osobę fizyczną zamieszkałą w Szwajcarii. Zarejestrowana nazwa oddziału zawierać powinna firmę i siedzibę spółki oraz miejsca, w którym znajduje się oddział.

Aspekt podatkowy

W Szwajcarii wyróżnić należy trzy poziomy opodatkowania – związkowy, kantonalny oraz komunalny. W zależności od położenia siedziby lub miejsca zarządu podmiotu gospodarczego obciążenia podatkowe mogą się zatem od siebie znacząco różnić. Warto także zaznaczyć, że zgodnie z wyrokiem szwajcarskiego Trybunału Federalnego (Bundesgericht) z 18 listopada 2019 r. (2C_384/2019) dla ustalenia kantonu właściwego dla opodatkowania spółki miarodajna jest jej rzeczywista siedziba, w której wykonywana jest działalność gospodarcza oraz sprawowany jest faktyczny zarząd. Za miejsce takie nie można uznać statutowej siedziby spółki, jeśli nie istnieje tam odpowiednia infrastruktura, a w jej miejscu udostępniony zostaje wyłącznie adres do korespondencji przez spółkę powierniczą.

Na opodatkowanie wpływ będzie miała również forma prawna, na którą zdecyduje się przedsiębiorca – poniżej zostaną omówione bliżej uwarunkowania dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH), spółki akcyjnej (AG) oraz oddziału zagranicznego polskiej spółki (Zweigniederlassung).

• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) i spółka akcyjna (AG)

Ze względu na prawny charakter spółek kapitałowych opodatkowanie ich dochodów ma podwójny charakter. Opodatkowaniu podlega bowiem zarówno zysk spółki, jak i dochody z wypłaty zysku na rzecz udziałowców lub akcjonariuszy.

Spółka podlega podatkowi od zysku (Gewinnsteuer), który obliczany jest zgodnie z miejscem jej zarządu lub siedziby. Jak wspomniano wyżej, wpływ na jego stawkę mają podatek związkowy, kantonalny i komunalny. Stawka podatku związkowego, obowiązującego w całej Szwajcarii, wynosi 8,5%. Do niej należy jednak doliczyć podatek pobierany przez poszczególne kantony. Część z nich przyjmuje jednolitą stawkę, część – uzależnia wysokość podatku od stosunku kapitału i rezerw do osiągniętego zysku (w ramach tak obliczanego podatku istnieją różnice między kantonami). Kolejnym elementem jest podatek komunalny, którego wysokość określana jest przez gminę w granicach określonych przez ustawodawstwo kantonalne. Struktura państwa uniemożliwia zatem jednoznaczne określenie wysokości szwajcarskiego odpowiednika polskiego podatku od osób prawnych. Jego uśredniona wysokość (przy wzięciu pod uwagę wszystkich szczebli), w zależności od kantonu, waha się od ok. 12% do blisko 22%, natomiast średnia dla całej Szwajcarii to około 15%. Część z kantonów zapewnia również zwolnienia podatkowe dla nowo założonych przedsiębiorstw, które ważne są z punktu widzenia ich polityki gospodarczej.

Kantony przewidują również podatek od kapitału spółki (zazwyczaj ujmowanego jako kapitał zakładowy i utworzone rezerwy), a jego wysokość waha się w zależności od kantonu od 0,3% do 0,9%.

Poza podatkami uiszczanymi na terenie Szwajcarii, należy wziąć również pod uwagę polskie ustawodawstwo w tym zakresie. Obywatela polskiego zamieszkałego na terenie Polski obejmuje nieograniczony obowiązek podatkowy, który rozciąga się również na dochody osiągane ze źródeł zagranicznych. Podobna regulacja dotyczy osób prawnych, które mają siedzibę lub zarząd na terytorium RP. W tym zakresie odnieść się należy do umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską a Szwajcarią. Stanowi ona, że dywidendy (lub zyski z udziałów) mogą być opodatkowane zarówno w państwie, w którym osoba otrzymująca te należności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę (Polska), jak i w miejscu, gdzie siedzibę ma spółka wypłacająca zyski (Szwajcaria). W takiej sytuacji opodatkowanie w państwie zamieszkania lub siedziby podatnika ograniczone jest jednak do 15% kwoty dywidendy brutto.

Na mocy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania polski podatnik może jednak potrącić podatek dochodowy zapłacony w Szwajcarii od podatku dochodowego w Polsce, jednak tylko do wysokości podatku, który przypada odpowiednio na część dochodu opodatkowanego w Szwajcarii.

Umowa przewiduje również szczególne regulacje w przypadku, gdy beneficjentem dywidendy jest spółka, która nie jest spółką osobową i ma swoją siedzibę w Polsce oraz posiada lub będzie posiadać przynajmniej 10% udziałów (akcji) nieprzerwanie przez 24 miesiące w okresie, w którym dokonano wypłaty. W powyższym przypadku dywidendy podlegają opodatkowaniu wyłącznie w państwie miejsca zamieszkania lub siedziby (w Polsce).

• Oddział spółki (Zweigniederlassung)

Dochody osiągnięte przez oddział spółki działający w Szwajcarii podlegają w tym państwie ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W tym miejscu należy ponownie odwołać się do umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, która definiuje oddział zagraniczny jako „zakład”. W tym przypadku oddziałowi przypisać należy dochody, które osiągnąłby na terenie danego kraju, gdyby działał jako niezależne przedsiębiorstwo, poza pewnymi wyjątkami dotyczącymi np. kosztów zarządzania i administracji. Uregulowanie to ma za zadanie ograniczać transferowanie zysków do miejsca, w którym położona jest spółka.

Dochody oddziału podlegać będą zatem opodatkowaniu w Szwajcarii. Osoba prawna z siedzibą lub miejscem faktycznego zarządu w Polsce jest zwolniona z opodatkowania dochodu oddziału zagranicznego, z tym że dochód oddziału należy  wziąć pod uwagę przy obliczaniu właściwej stawki podatkowej.

Pobierz pdf: Przewodnik TAAC Solutions Alert_jak założyć spółkę w Szwajcarii_sierpień 2021